Columns Archieven - Frank Jacobs

Inflatie? Het enige dat echt duurder wordt, is onze smaak

4 juli 2025 door Frank Jacobs Reageer

Inflatie: we klagen wat af. Minder dropjes in de zak (krimpflatie), minder roomboter in de croissantjes. Maar al jammerend en jengelend creëren we onze eigen inflatie.

Elke ochtend wandel ik een uurtje met mijn honden over het strand. Af en toe lopen we dan een stukje op met Frank en Stein. Stein is een goudbruine labradoedel, Frank is de man aan de andere kant van zijn lijn. Een aardige (hij heeft zijn naam mee), maar wat sombere kerel die de last van de wereld op zijn schouders lijkt te dragen. Vanmorgen maakte Frank zich druk om de inflatie. Het is allemaal amper nog te betalen, betoogde hij aan de hand van zijn kinderen, twee zoons van vijftien en achttien. De jongste, Jon, zit op vier havo en ging afgelopen maand op schoolreisje, een weekje Toscane. “Logies en vlucht, 750 euro: Ketsjing!” Ik vroeg hem of je er ook voor kon kiezen dat tripje over te slaan. “In principe wel, maar ja, dan is hij de enige die niet mee is, dat zou een beetje sneu zijn.”
“En ouders die simpelweg die 750 euro niet kunnen missen?”
“Als dat echt zo is, regelt school wel iets. Maar ja, ik kan me voorstellen dat dat gênant is.” Frank slingert een tennisbal richting de horizon, Stein stuift er enthousiast achteraan, op de voet gevolgd door mijn honden. “Volgend weekend heeft hij een voetbaltoernooi in Metz. Wéér tweehonderd euro. En gisteren kon ik 250 euro aftikken voor een paar nieuwe sneakers.” Frank spreidt zijn armen om zijn machteloosheid te onderstrepen. “En dat zijn nog maar de excessen.”

Apenrots

Dat weet ik, want ik zie Jon wel eens door de straat rijden op zijn fatbike, dure merkkleding aan zijn lijf en de nieuwste iPhone in zijn kontzak. Dat is niet de meest veilige plek voor zo’n duur toestel, weet ik omdat Frank eerder klaagde dat zijn zoon zo ongeveer elk jaar zijn telefoon aan gruzelementen laat vallen. Ik adviseerde Frank toen om er een rubberen beschermhoesje omheen te doen. Dat had hij gedaan, maar Jon vond dat niet cool en dus was het hoesje er net zo snel weer vanaf. Daarna opperde ik om de volgende keer dat de telefoon kapot ging, hem te vervangen door een ouder, gerefurbisht model. Frank reageerde geschokt: “Man, daar kan hij zich toch niet mee vertonen op school. Dan staat hij voor lul.” Dat heb ik nooit zo ervaren met mijn toestel van een jaar of vijf oud, maar goed, ik verdien er alleen maar de kost mee. Ik hoef er de middelbare apenrots niet mee te beklimmen. Net als die belachelijk dure merkkleding en -geurtjes (jongens van die leeftijd walmen tegenwoordig als plattelandsdames na een dagje huishoudbeurs) is een vette smartphone een ticket to the top.

Kinderen op e-bikes

De sneakers aan mijn voeten waren afgeprijsd van zeventig naar 35 euro en lopen heerlijk. Er staat alleen geen merkje op dat door een of andere influencer wordt voorgeschreven. Maar goed, ik heb dan ook een goed betaalde baan en kan niet meer bij mijn ouders aankloppen voor geld. Wanneer ik ’s morgens door de stad rijd, haal ik, bijna zestig, op mijn trapfiets hele kuddes jongeren in die in de kracht van hun leven per e-bike naar school gaan.

Ik herinnerde Frank eraan dat onze schoolreisjes niet per vliegtuig een week naar een ver buitenland, maar met de bus een dag naar Slagharen waren. Dat we niet met een e-bike van tweeduizend euro, maar op een oude trapfiets met hoogstens drie versnellingen naar school gingen. Dat we geen smartphone van duizend euro met beltegoed en databundel uit de kontzak konden laten vallen. En dat ons voetbaltoernooi niet in het buitenland, maar het naburig dorp werd gespeeld.
“Wat een shagrijnige oudemannenpraat”, wees Frank mij terecht: “De wereld is veranderd, in welke tijd leef jij?”
“Probeer jouw kinderen, alleen maar in gedachten, nou even te laten leven naar de standaard uit onze jeugd. Hoe duur zouden ze dan nog zijn?”
Het is alsof je van driehoog achter in oost-Groningen verhuist naar een villa met zwembad in de Bloemendaalse duinen en vervolgens gaat klagen over de toegenomen woonlasten.
Het enige dat echt duurder wordt, is onze smaak.

Why Nuclear Energy is a Very Bad Idea

27 november 2024 door Frank Jacobs Reageer

Nuclear energy has suddenly become relevant again due to the energy crisis. A monster from the previous century is rearing its ugly head again; apparently, we have already forgotten that atomic technology in human hands is equivalent to a loaded revolver in a toddler’s hands. Nuclear energy is like taking out a loan of thirty million euros on a modal income, paying back three thousand, and cheerfully passing the remaining debt on to your descendants.

Nuclear energy: I’ll give you a few good reasons why we should say goodbye to it very quickly. To begin with, recent history has taught us that things can go terribly wrong. Due to human failure, disaster struck in Chernobyl in 1986, in 2011 an earthquake caused Fukushima, and ignorance combined with hasty action led to an almost mega-disaster in Windscale in 1957, later renamed Sellafield. The International Atomic Energy Agency (IAEA) has registered fourteen incidents in the past 65 years, ten of which were serious enough to be qualified as accidents. The life-threatening situation in the Ukrainian Zaporizhzhia proves how risky nuclear energy is in this unstable world. You can bet that accidents with nuclear power plants will continue to happen in the future, especially considering that nuclear technology will increasingly be used in less wealthy and organized countries where they cannot or do not take safety and maintenance seriously, thus increasing the chance of nuclear disasters.

Nuclear Weapons Nuclear energy is excellently suited for weapons of mass destruction. During the height of the Cold War, the US and Soviet Union alone had enough material to destroy our entire planet five hundred (500!) times. I sometimes hear the argument that peaceful nuclear energy and nuclear weapons are completely different things, but that’s nonsense. Playing the piano and organ are also two different disciplines, but if you master one instrument well, you’ll get quite far on the other. In fact, the world’s first large-scale nuclear power plant, Calder Hall in Sellafield, England, was essentially a cover for producing plutonium for the hydrogen bomb and a charm offensive: ‘Electricity too cheap to meter’ was the misleading credo.

Radioactive Garbage Nuclear energy may be CO2-neutral, but it produces waste that makes CO2 look like nothing. We’ve only been messing with nuclear energy for about eighty years, and already there are piles of radioactive garbage deep underground and/or in concrete bunkers in various places around the world that in some cases, such as in Carlsbad, New Mexico, will remain deadly for the next 250,000 years. Note, a quarter of a million years: that’s almost as long as humans have existed. It’s safely stored, nuclear energy proponents say, but what is safe? We have no idea what the world will look like in a thousand years, let alone in 250,000 years. How can you claim something is safe in a future you have no clue about? The storage sites for this deadly mess will remain intact for up to a thousand years, nuclear energy supporters claim. I haven’t found an answer about what happens in the following 249,000 years.

Asocial and Criminal Therefore, nuclear energy is the same as taking out a gigantic loan that you already know your descendants will have to pay for until the end of time. It is extremely selfish, asocial, and therefore criminal. And actually, we already know this, but we are so addicted to our current level of prosperity and so eager for even more that we completely don’t care. After us, the flood.

Waarom de flitsmarathon onzin en bangmakerij is

6 augustus 2024 door Frank Jacobs Reageer

Elke keer als de komkommers rijp zijn, komt hij weer uit de lucht vallen: de flitsmarathon. Of beter gezegd: het persbericht waarmee die flitsmarathon door de vage website Roadpol wordt aangekondigd. In werkelijkheid komt er nooit een flitsmarathon, om de eenvoudige reden dat een flitsmarathon niet kan. Tenminste, tenzij er politiekorpsen zijn die de rest van het jaar bewust belastinggeld verbranden.

Dat zit zo: om te flitsen heb je twee dingen nodig: een radarsetje en een gediplomeerd, gekwalificeerd mens. Zo’n setje kost algauw anderhalve ton en dat wordt dus optimaal ingezet, het hele jaar door. Immers, in de kast kost het geld en in de berm levert het geld op.

Sociale werkplaats

Hetzelfde geldt voor de mens: elk korps heeft een bepaald aantal mensen die zijn opgeleid om dit werk te doen. Die zitten de rest van het jaar niet achter de geraniums, mogen we tenminste hopen. Je kunt niet even een stel mensen van de sociale werkplaats lenen om zo’n flitsmarathon te bemannen. Nou ja, technisch gesproken wel, maar wettelijk niet.

Ergo: áls er zoiets is als een flitsmarathon, dan zijn er politiekorpsen die buitengewoon inefficiënt werken. Dat mogen we toch niet hopen?

Om te flitsen is gekwalificeerd personeel nodig.

Dieren mogen worden doodgereden, vindt de Provincie Zuid-Holland

15 mei 2023 door Frank Jacobs Reageer

Wanneer een radeloze moedereend met haar laatst overgebleven pulletje over het dodelijke asfalt een wisse dood tegemoet zwalkt, moet je keurig doorrijden en tra-la-la zingen, liever dan de diertjes redden. Tenminste, dat vindt de Provincie Zuid-Holland, zo leerde ik vandaag. Maar gelukkig voor moeder en kind leerde ik vandaag ook dat de aanhouder wint.

De remlichten van de auto voor mij lichten op, de auto maakt een plotselinge slinger naar links en daardoor zie ik waarom. Een vrouwtjeseend wandelt met een rotsvast in zijn moeder vertrouwend pulletje in haar kielzog over het kakelverse asfalt van de N206, de net geopende provinciale weg tussen Leiden en Katwijk. Met dit drukke verkeer is de kans dat ze de overkant halen minimaal, en zelf als dat wel lukt: de weg is verdiept aangelegd, met aan weerszijden meters hoge verticale wanden. Moeder zou nog vliegend kunnen ontsnappen, maar haar kuiken is daar te jong voor. Ik stuur mijn auto naar de kant en parkeer op de vluchtstrook naast de invoegstrook, terwijl moeder met haar kind onder de vangrail door waggelt, waar ze tegen de onneembare muur van de geluidswal vast lopen.

Inmiddels heb ik mijn auto zo dicht mogelijk tegen de vangrail aan geparkeerd, de alarmlichten aangezet en ben ik uitstapt. Het setje pril geluk trippelt angstig richting Katwijk, maar wat ze niet weten is dat de onneembare wal nog kilometers doorloopt. Wat ik gelukkig wél weet, is dat er over vierhonderd meter een afrit is, dus besluit ik ze daar heen te begeleiden, ondertussen de dierenambulance bellend.

Wanneer ik die aan de lijn krijg en de situatie uitleg, krijg ik te horen dat zij hier niet mogen stoppen. Ik vraag me af wat ze doen wanneer ze daar een lekke band krijgen, maar vraag de dame aan de andere kant van de lijn wat nu te doen. Ze zegt dat ze Rijkswaterstaat zal bellen, die een weginspecteur mijn kant uit zullen sturen. Ik bedank en ga in afwachting daarvan verder met het begeleiden van mijn nieuwe vrienden. Moeder gluurt af en toe onder de vangrail door, op zoek naar een opening om via het asfalt aan mij te ontsnappen wat, zoals ze niet kan weten, een vrijwel zekere dood voor haar en haar baby zou betekenen.

Na een minuut of tien belt de mevrouw van de dierenambulance me terug. Rijkswaterstaat is verwittigd, de weginspecteur – hij heeft een vangnet in zijn auto – onderweg. Dus waggelen we gedrieën verder in de richting van Katwijk, de eenden rechts van de vangrail, ik links. Af en toe aast moeder op een doorbraak, dan tuur ik onder de vangrail door dreigend terug, waarna ze het weer even opgeeft en doordribbelt. Mijn overwicht op moedereenden is gelukkig groter dan dat op dierenambulances. Tien minuten worden twintig, twintig minuten worden een halfuur. Op een zeker moment struikelt mama van pure zenuwen over haar kindje, wat aan het pluizenbolletje een vreselijk gekrijs ontlokt. Met een pulletje van hoogstens een week is een afstand van vierhonderd meter een wereldreis, maar het kleintje huppelt moedig door, nog steeds vol vertrouwen in zijn moeder, die op haar beurt een stuk minder fiducie in mij aan de dag legt. Gelukkig maken veel kleine kuikenstapjes grote, zodat op een gegeven moment de afrit naar redding nog maar honderd meter verwijderd is.

Dan zie ik in de verte achter mijn auto oranje zwaailichten. Dat moet de beloofde weginspecteur zijn: redding is nabij. Tot mijn verbazing draait de man rondjes om mijn auto en gluurt hij erin. Ik zwaai een paar keer, maar dat ziet hij op driehonderd meter afstand niet. Na een tijdje stapt hij weer in zijn pick-up en komt hij mijn kant uit, waar hij vlak achter mij stopt en uitstapt.

“Pak uw schepnet maar!” roep ik boven het verkeersgebulder uit.
Maar hij komt zonder schepnet naar mij toe. “Is dat uw auto?”, roept hij terug.
Ik wijs naar mijn prille geluk aan de andere kant van de vangrail. “Snel, ze is er aardig klaar mee, geloof ik.”
De man lijkt niet onder de indruk. “U mag daar niet staan.”
“Schiet nou op”, roep ik terug, een voorbij denderende vrachtwagen overschreeuwend en de eendjes verder dwingend.
“Haal onmiddellijk uw auto daar weg.”
“Ik doe helemaal niets voor die twee dieren in veiligheid zijn”, brul ik, verbijsterd.
“Bel de dierenambulance dan maar.”

Aha, ik heb geen gewone lul getroffen, maar een hondenlul

Het wordt steeds gekker, denk ik, ondertussen de eenden verder richting de veiligheid van de afrit drijvend. “Dat héb ik gedaan, en die hebben ú gestuurd. Om mij te hélpen!”
“Niemand heeft mij gestuurd, ik ben gestopt omdat uw auto daar staat en dat mag niet. U brengt de verkeersveiligheid in gevaar. Haalt u hem nú weg.”
“Past u dan ondertussen op deze twee?”
“U brengt de verkeersveiligheid in gevaar.”
Ik vat dat op als een nee. Al eendendrijvend vis ik mijn autosleutel uit mijn zak en reik hem de weginspecteur aan. “Als verkeersveiligheid u zo na aan het hart ligt: hier is de sleutel, zet u hem dan even weg?”
“Nee. Als u hem nu niet zelf weghaalt, krijgt u een flink proces-verbaal.” De weginspecteur stapt in zijn pick-up en rijdt hem een meter over twintig verder, waarmee hij mijn eenden zo aan het schrikken maakt dat ze rechtsomkeert maken, terug naar waar we een half uur geleden onze hachelijke tocht begonnen. Daar stapt hij uit en drijft hij de eenden verder terug.
Ik heb geen gewone lul getroffen, maar een hondenlul. “U proces-verbaalt maar een eind in de rondte. Ik ga hier niet weg voordat deze dieren in veiligheid zijn. Bel de politie maar.”
“Daar ben ik al mee bezig”, antwoordt Hondenlul, zijn telefoon aan zijn oor. Hij loopt in een boogje om me heen, klimt over de vangrail en positioneert zich in de baan van de eenden, die zich nu ingeklemd zien tussen de pick-up, mij en de weginspecteur.
“We waren er bijna”, zeg ik verwijtend, knikkend naar de afrit verderop. “Eenden krijgen meestal een stuk of acht jongen. Ze heeft de overige zeven zojuist dood zien rijden, ik probeer haar laatst overgebleven kind te redden en u wil dat verhinderen omdat ik fout geparkeerd sta?”
Hondenlul doet er het zwijgen toe, waarschijnlijk balend dat hij voor zijn BOA-examen is gezakt en mij dus zelf niet mag bekeuren.

De minuten die volgen, komen op mij over als uren, laat staan hoe het voor de eendenmoeder moet zijn, die haar laatst overgebleven kuiken afschermt, boos naar ons kwakend. Eindelijk verschijnt het politiebusje en ik hoop op mensen met wat meer menselijkheid dan deze dienstklopper van de Provincie Zuid-Holland. Ditmaal word ik niet teleurgesteld. Terwijl de ene agent met de weginspecteur in gesprek gaat, leg ik zijn collega uit wat er aan de hand is en dat ik zo gauw mogelijk een dierenambulance nodig heb. Die is inmiddels gebeld, verzekert de agent mij. Inderdaad, terwijl hij mijn rijbewijs controleert, verschijnt de dierenambulance, die op mijn verzoek niet wilde komen, in de verte. De agent vraagt mij mijn auto zo gauw mogelijk weg te halen en zodra hij me heeft beloofd de eendjes van de weg te houden tot de mensen van de ambulance ze hebben gevangen, doe ik wat hij me vraagt.

Wanneer ik weer invoeg op de N206, zie ik hoe de mensen van de dierenambulance mijn eenden in een reismandje zetten. Op naar een veilige vijver of de vogelopvang. Op naar een gelukkige toekomst. Daar doen provinciale ambtenaren gelukkig niets aan.

Waarom kernenergie een heel slecht idee is

13 oktober 2022 door Frank Jacobs Reageer

Kernenergie is door toedoen van de energiecrisis ineens weer actueel. Een moloch uit de vorige eeuw steekt zijn lelijke kop weer op; blijkbaar zijn we al weer vergeten dat atomaire technologie in mensenhanden gelijkstaat aan een doorgeladen revolver in de knuistjes van een kleuter. Kernenergie is alsof je met een modaal inkomen dertig miljoen euro leent, daar drieduizend van afbetaalt en de restschuld lachend aan je nageslacht overdraagt.

Kernenergie: ik geef je een paar goede redenen waarom we daar heel snel afscheid van moeten nemen. Om te beginnen heeft het recente verleden ons geleerd dat het verschrikkelijk fout kan gaan. Door menselijk falen sloeg in 1986 de vlam in de pan in Tsjernobyl, in 2011 veroorzaakte een aardbeving Fukishima en onwetendheid in combinatie met haastige spoed leidde in 1957 tot een bijna-megaramp in Windscale, later omgedoopt tot Sellafield. Het Internationaal Atoomagentschap IAEA registreerde de afgelopen 65 jaar veertien incindenten, waarvan tien ernstig genoeg om ze als ongeval te kwalificeren. De levensgevaarlijke situatie in het Oekraïnense Zaporizhzhia bewijst hoe link kernenergie in deze instabiele wereld is. Je kunt er dus vergif op innemen dat ook in de toekomst ongelukken met kerncentrales zullen gebeuren, temeer als je bedenkt dat nucleaire technologie steeds vaker zal worden gebruikt in minder rijke en georganiseerde landen waar ze het met veiligheid en onderhoud niet zo nauw (kunnen) nemen, met dus een nog grotere kans op kernrampen.

Kernwapens

Kernenergie leent zich uitstekend voor massavernietigingswapens. Tijdens de hoogtijdagen van de Koude Oorlog hadden alleen de VS en de Sovjet Unie samen al genoeg rotzooi om onze hele planeet vijfhonderd (500!) keer te vernietigen. Nou krijg ik wel eens tegengeworpen dat vreedzame kernenergie en kernwapens iets heel anders zijn, maar dat is natuurlijk onzin. Piano en orgel spelen zijn ook twee verschillende disciplines, maar als je het ene instrument goed beheerst, kom je op het andere ook al een heel eind. Sterker, de allereerste grootschalige kernenergiecentrale ter wereld, Calder Hall in het Engelse Sellafield, was in feite een dekmantel voor de productie van plutonium voor de waterstofbom en een charmeoffensief: ‘Electricity too cheap to meter’, was het misleidende credo.

Radioactieve rotzooi

Kernenergie mag dan CO2-neutraal zijn, maar het levert afval op waarbij vergeleken CO2 niets voorstelt. We zijn pas zo’n tachtig jaar aan het knoeien met kernenergie, en nu al liggen er op diverse plekken in de wereld diep onder de grond, op de bodem van de oceaan en in betonnen bunkers stapels radioactieve rotzooi die in sommige gevallen, zoals in Carlsbad in New Mexico, de komende 250.000 jaar nog dodelijk is. Let wel, een kwart miljoen jaar: dat is bijna net zo lang als de mens überhaupt bestaat. Dat ligt veilig opgeborgen, zeggen voorstanders van kernenergie, maar wat is veilig? We hebben geen idee hoe de wereld er over duizend jaar uitziet, laat staan over 250.000 jaar. Hoe kun je beweren dat iets veilig is in een toekomst waarvan je geen benul hebt? De opslagplaatsen van die dodelijke troep blijven tot wel duizend jaar intact, schermen voorstanders van kernenergie. Over het hoe dan met de daaropvolgende 249.000 jaar heb ik nog geen antwoord kunnen vinden.

Asociaal en crimineel

Daarom is kernenergie hetzelfde als een gigalening aflsluiten waarvan je nu al weet dat je nakomelingen tot het einde der tijden er de prijs voor moeten betalen. Het is rete-egoïstisch, asociaal en daarom crimineel. En eigenlijk weten we dat best, maar we zijn zó verslingerd aan ons huidige welvaartsniveau en zó eager naar nog meer, dat we daar volkomen schijt aan hebben.
Na ons de zondvloed.

covra borssele kernafval frank jacobs — Covra: opslag radioactief afval. Tijdelijk, want we hebben nog geen idee hoe het definitief en veilig kan.

Armoede? Je hebt geen idee wat dat is

13 september 2022 door Frank Jacobs Reageer

Armoede, devaluatie, inflatie, woningnood, vluchtelingencrisis, oorlog in Oekraïne, brandstofcrisis: en dan moet de winter nog komen. We klagen steen en been, maar zelfs al zou onze welvaart worden gedecimeerd tot een fractie van waar we nu staan, zelfs dan genieten we een luxe die onze voorouders niet eens voor mogelijk zouden hebben gehouden.

De moderne mens bestaat zo’n 300.000 jaar. Nog geen duizend jaar geleden wasten we ons één keer per maand in een beek, poepten we in een kuil in de grond, deden we een leven lang met één tuniek en was een stukje van maden vergeven vlees een zeldzaam feestmaal. Een levensstandaard die 299.800 jaar heel normaal was. Inmiddels noemen we het armoede wanneer onze kinderen geen merkkleding hebben, niet elk jaar per vliegtuig op vakantie kunnen en met een oud model smartphone over straat moeten. Lukt dat niet meer, dan zit je onder de armoedegrens.

Zolang Schiphol vol staat met mensen die voor een paar euro de wereld over vliegen, is het begrip energiearmoede een gotspe

Het leven wordt steeds duurder, klagen we. Maar dat klopt niet. Het leven was decenialang absurd goedkoop. Daardoor leefden we al die tijd op de pof en daar komt nu een einde aan. Dan kun je gaan janken en jezelf wentelen in zelfbeklag, maar je kunt ook dankbaar zijn dat je de meest luxe tijd uit het bestaan van de mens hebt meegemaakt en je verheugen op de uitdaging om van minder ook iets moois te maken. Zolang Schiphol vol staat met mensen die voor een onnozel uitje bereid zijn energie te verbruiken waar ze hun hele huis het grootste deel van de winter mee hadden kunnen verwarmen, vind ik het begrip energiearmoede een gotspe.

We hebben het nog steeds absurd goed en wentelen ons in weelde, gemeten aan het langetermijngemiddelde van de afgelopen 299.800 jaar. Wie is er dom genoeg om de excessen van de afgelopen 200 jaar voor het nieuwe normaal aan te zien?