Columns Archieven - Frank Jacobs

Waarom kernenergie een heel slecht idee is

13 oktober 2022 door Frank Jacobs Reageer

Kernenergie is door toedoen van de energiecrisis ineens weer actueel. Een moloch uit de vorige eeuw steekt zijn lelijke kop weer op; blijkbaar zijn we al weer vergeten dat atomaire technologie in mensenhanden gelijkstaat aan een doorgeladen revolver in de knuistjes van een kleuter. Kernenergie is alsof je met een modaal inkomen dertig miljoen euro leent, daar drieduizend van afbetaalt en de restschuld lachend aan je nageslacht overdraagt.

Kernenergie: ik geef je een paar goede redenen waarom we daar heel snel afscheid van moeten nemen. Om te beginnen heeft het recente verleden ons geleerd dat het verschrikkelijk fout kan gaan. Door menselijk falen sloeg de vlam in de pan in 1986 Tsjernobyl, in 2011 veroorzaakte een aardbeving Fukishima en onwetendheid in combinatie met haastige spoed leidde in 1957 tot een bijna-megaramp in Windscale, later omgedoopt tot Sellafield. Het Internationaal Atoomagentschap IAEA registreerde de afgelopen 65 jaar veertien incindenten, waarvan tien ernstig genoeg om ze als ongeval te kwalificeren. De levensgevaarlijke situatie in het Oekraïnense Zaporizhzhia bewijst hoe link kernenergie in deze instabiele wereld is. Je kunt er dus vergif op innemen dat ook in de toekomst ongelukken met kerncentrales zullen gebeuren, temeer als je bedenkt dat nucleaire technologie steeds vaker zal worden gebruikt in minder rijke en geörganiseerde landen waar ze het met veiligheid en onderhoud niet zo nauw (kunnen) nemen, met dus een nog grotere kans op kernrampen.

Kernwapens

Kernenergie leent zich uitstekend voor massavernietigingswapens. Tijdens de hoogtijdagen van de Koude Oorlog hadden alleen de VS en de Sovjet Unie samen al genoeg rotzooi om onze hele planeet vijfhonderd (500!) keer te vernietigen. Nou krijg ik wel eens tegengeworpen dat vreedzame kernenergie en kernwapens iets heel anders zijn, maar dat is natuurlijk onzin. Piano en orgel spelen zijn ook twee verschillende disciplines, maar als je het ene instrument goed beheerst, kom je op het andere ook al een heel eind. Sterker, de allereerste grootschalige kernenergiecentrale ter wereld, Calder Hall in het Engelse Sellafield, was in feite een dekmantel voor de productie van plutonium voor de waterstofbom en een charmeoffensief: ‘Electricity too cheap to meter’, was het misleidende credo.

Radioactieve rotzooi

Kernenergie mag dan CO2-neutraal zijn, maar het levert afval op waarbij vergeleken CO2 niets voorstelt. We zijn pas zo’n tachtig jaar aan het knoeien met kernenergie, en nu al liggen er op diverse plekken in de wereld diep onder de grond en/of in betonnen bunkers stapels radioactieve rotzooi die in sommige gevallen, zoals in Carlsbad in New Mexico, de komende 250.000 jaar nog dodelijk is. Let wel, een kwart miljoen jaar: dat is bijna net zo lang als de mens überhaupt bestaat. Dat ligt veilig opgeborgen, zeggen voorstanders van kernenergie, maar wat is veilig? We hebben geen idee hoe de wereld er over duizend jaar uitziet, laat staan over 250.000 jaar. Hoe kun je beweren dat iets veilig is in een toekomst waarvan je geen benul hebt? De opslagplaatsen van die dodelijke troep blijven tot wel duizend jaar intact, schermen voorstanders van kernenergie. Over het hoe dan met de daaropvolgende 249.000 jaar heb ik nog geen antwoord kunnen vinden.

Asociaal en crimineel

Daarom is kernenergie hetzelfde als een gigalening aflsluiten waarvan je nu al weet dat je nakomelingen tot het einde der tijden er de prijs voor moeten betalen. Het is rete-egoïstisch, asociaal en daarom crimineel. En eigenlijk weten we dat best, maar we zijn zó verslingerd aan ons huidige welvaartsniveau en zó eager naar nog meer, dat we daar volkomen schijt aan hebben.
Na ons de zondvloed.

covra borssele kernafval frank jacobs — Covra: opslag radioactief afval. Tijdelijk, want we hebben nog geen idee hoe het definitief en veilig kan.

Armoede? Je hebt geen idee wat dat is

13 september 2022 door Frank Jacobs Reageer

Armoede, devaluatie, inflatie, woningnood, vluchtelingencrisis, oorlog in Oekraïne, brandstofcrisis: en dan moet de winter nog komen. We klagen steen en been, maar zelfs al zou onze welvaart worden gedecimeerd tot een fractie van waar we nu staan, zelfs dan genieten we een luxe die onze voorouders niet eens voor mogelijk zouden hebben gehouden.

De moderne mens bestaat zo’n 300.000 jaar. Nog geen duizend jaar geleden wasten we ons één keer per maand in een beek, poepten we in een kuil in de grond, deden we een leven lang met één tuniek en was een stukje van maden vergeven vlees een zeldzaam feestmaal. Een levensstandaard die 299.800 jaar heel normaal was. Inmiddels noemen we het armoede wanneer onze kinderen geen merkkleding hebben, niet elk jaar per vliegtuig op vakantie kunnen en met een oud model smartphone over straat moeten. Lukt dat niet meer, dan zit je onder de armoedegrens.

Zolang Schiphol vol staat met mensen die voor een paar euro de wereld over vliegen, is het begrip energiearmoede een gotspe

Het leven wordt steeds duurder, klagen we. Maar dat klopt niet. Het leven was decenialang absurd goedkoop. Daardoor leefden we al die tijd op de pof en daar komt nu een einde aan. Dan kun je gaan janken en jezelf wentelen in zelfbeklag, maar je kunt ook dankbaar zijn dat je de meest luxe tijd uit het bestaan van de mens hebt meegemaakt en je verheugen op de uitdaging om van minder ook iets moois te maken. Zolang Schiphol vol staat met mensen die voor een onnozel uitje bereid zijn energie te verbruiken waar ze hun hele huis het grootste deel van de winter mee hadden kunnen verwarmen, vind ik het begrip energiearmoede een gotspe.

We hebben het nog steeds absurd goed en wentelen ons in weelde, gemeten aan het langetermijngemiddelde van de afgelopen 299.800 jaar. Wie is er dom genoeg om de excessen van de afgelopen 200 jaar voor het nieuwe normaal aan te zien?

#NederlandVleesland

2 september 2022 door Frank Jacobs Reageer

We moeten weer meer vlees gaan eten, zo betoogt een collectief van bioindustriëlen in hun campagne #NederlandVleesland. Vergeet dierenleed, wat nou stikstof en vreet je vol met vlees, zo luidt de boodschap van de vleessector.

Jarenlang kwamen ze er – wat mij betreft – wel mee weg: bakfietsmoedertjes en sportkantinevadertjes die op zaterdagmorgen voor hun ‘kids’ lekkere kiloknallers en bonusaanbiedingen vlees in hun winkelwagen mikten. Ik vermoed dat ze diep vanbinnen wel wisten dat hamburgers en worstjes niet aan bomen groeien, maar ja, de kinderen zijn er dol op en als je er gewoon niet aan denkt, is er geen leed. Wanneer je maar lang genoeg van iets wegkijkt, vergeet je vanzelf dat het er is. Vraag maar aan de omwonenden die aan het eind van WO2 een gedwongen excursie achter het prikkeldraad kregen: wir haben es nicht gewusst.

Sadistisch en misdadig

Gelukkig zijn vleesvervangers inmiddels bedriegelijk goed en ik zie dan ook om me heen steeds meer mensen vegetariër of veganist worden. Met name de vaak ijzersterke, confronterende campagnes van organisaties als Wakker Dier ontnemen ons het laatste beetje zalige onwetendheid om ons achter te verschuilen.
Daar word je natuurlijk zenuwachtig van als je gewetenloos genoeg bent om met dierenleed je kost te verdienen, dus lanceert de vleessector een campagne onder de naam #NederlandVleesland. Een hashtag die, “gôh dat zagen we niet aankomen”, als een boemerang in hun sadistische, misdadige gezichten terugkomt. Inderdaad, misdadig; want waar consumenten zich nog een beetje kunnen verschuilen achter hun onnozelheid, weet elke halve gare die in de bio-industrie werkt dat daar biggen onverdoofd worden gecastreerd en ontstaart, net geboren haantjes hup de versnipperaar in gaan en dieren met stokken en speren naar de slacht worden gedreven.

Heksenverbranding en slavernij

Hoog tijd dus dat ook de onwetende consumenten dit bewustzijn krijgen. De meeste kinderen vinden dieren leuk en lief. Maak een bezoek aan een slachthuis verplichte leerstof op lagere scholen, verplicht supermarkten foto’s van dierenmishandeling boven de vleesschappen en op de verpakkingen te tonen. Je creëert geheid een nieuwe generatie die het niet in zijn hoofd zou halen vlees te eten. Ik ben er van overtuigd dat er ooit een tijd komt waarin onze nakomelingen onze vleesconsumptie net zo primitief en afschuwelijk vinden als wij doen van slavernij of heksenverbranding, verschijnselen die ooit heel normaal waren. Het zou mooi zij als we dat proces een stuk kunnen versnellen.

Met je #NederlandVleesland.

Omgekeerde vlaggen en boerenzakdoeken: zo herken je de simpelen van geest

10 augustus 2022 door Frank Jacobs 1 Reactie

Omgekeerde vlaggen zijn een zegen voor de samenleving. Eindelijk zie je vanaf grote afstand al waar de simpelen van geest wonen.

Mijn vader zei wel eens dat tachtig procent van de bevolking achterlijk was. Hoewel ik begreep waar hij met die bewering heen wilde, vond ik het percentage wel erg pessimistisch. Sinds de boerenprotesten aan de gang zijn, begin ik te geloven dat pa dichter bij de werkelijkheid zat dan ik had durven vrezen.

Yvon Jasper

Let wel, de woede van de boeren kan ik nog wel begrijpen. Wanneer je je leven lang als het goed ging je zakken kon vullen en als het minder ging je poot kon opsteken voor subsidie, wanneer Yvon Jasper met een presenteerblaadje vol tochtige koeien langskwam als je door je wat wereldvreemde levenshouding moeilijk plaatsbaar leek te zijn; wanneer het je al die jaren zo kwam aanwaaien, begrijp ik best de teleurstelling. Misschien gaat het stichten van natuurbranden, het veroorzaken van verkeersongevallen en rondstrooien van kankerverwekkend afval wat ver, maar goed. Waar veel mensen zich over opwinden, maar wat ik wel weer leuk vind, zijn die omgekeerde vlaggen. Het staat feestelijk en dat de kleuren zijn omgedraaid doet daar wat mij betreft niets aan af.

Boerenzakdoeken

Dat zoveel burgers de laatste tijd omgekeerde vlaggen en boerenzakdoeken aan de gevel van hun doorzonwoninkje hangen, begrijp ik veel minder. En zij zelf vaak ook niet, zo bleek uit een rondgang van Nieuwsuur. Een wat simpele man antwoordde op de vraag waar die vlag voor dient met ‘Voor Oekraïne’. Toen zijn vrouw, net een graadje slimmer, hem verbeterde met ‘Nee joh, da’s voor stikstof voor de boeren’, reageerde manlief met ‘Oh. Ja’. Gelukkig liet de verslaggever mijnheer in zijn waarde door niet te vragen of hij wist waar Oekraïne ligt en wat daar precies aan de hand is.

Schijt aan het klimaat

Burgers die een omgekeerde vlag aan hun gevel hangen of een boerenzakdoek aan hun auto knopen, geven te kennen dat ze geen flikker om het milieu of de toekomst van de planeet en dus ons nageslacht geven. Ze laten weten deel uit te maken van de tachtig procent achterlijken waar mijn vader lang geleden al gewag van maakte. Dat maakt het leven dan weer lekker overzichtelijk.

Armoede los je zo op

10 augustus 2022 door Frank Jacobs Reageer

Met de stijgende brandstofprijzen en overige inflatie steekt het begrip armoede weer zijn kop op. Steeds meer gezinnen verdwijnen onder de armoedegrens, zo klinkt het overal. Maar hoe erg is het nou werkelijk? De oplossing ligt binnen handbereik.

Vrijwel elk kind heeft een smartphone van zo’n 800 euro in de broekzak en een bijbehorend abonnement van een paar tientjes per maand. Bij de meeste kinderen steken Apple Airpods uit de oren (180 euro) en ik zie steeds meer kinderen rondrijden op elektrische fietsen (gemiddeld 1.500 euro). Zonder dure merkkleding kunnen ze uiteraard niet meer voor de dag komen en verre vliegvakanties zijn doodgewoon. Ik keek laatst een documentaire over armoede in Nederland, waarin een vrouw haar beklag deed dat ze drie jaar geleden voor het laatst op vakantie was geweest. Naar Kreta, en tijdens de vlucht terug hoorde ze mensen achter haar zeggen dat ze over een paar weken weer naar Ibiza gingen. Nou, dat zat er voor haar niet in, klaagde de dame.

Me dunkt. Ik – opgegroeid in de late jaren zestig en zeventig – liep in kleren van de Zeeman, reed op een oude, tweedehands fiets en van de draaischijftelefoon had ik af te blijven; veel te duur. ‘s Zomers gingen we een week met de auto naar de Belgische kust. Ik was 26 toen ik voor de eerste keer een vliegtuig vanbinnen zag en dat was een zakelijke reis. Naar de huidige maatstaven zou dat een jeugd onder de armoedegrens zijn geweest, maar ik heb slechts herinneringen aan heel gelukkige, rijke jaren.

Club van Rome

Zo eenvoudig is het. We zijn niet richting de armoedegrens gezakt, onze welvaart is steeds verder gestegen en desondanks klom de armoedegrens sommigen voorbij. Al in 1972 waarschuwde de Club van Rome ons dat we op veel te grote voet leefden. We lazen het rapport, schoven het terzijde en in plaats van te minderen, voerden we onze populatie en consumptie steeds verder op. In 2020 zette de pandemie ons even met de voeten terug op de grond, maar zodra de beperkingen waren opgeheven, begonnen we aan een inhaalrace, alsof we niet wisten dat Corona een symptoom van onze consumptie is.

Plafond bereikt

Inmiddels stoten we ons hoofd steeds vaker aan het plafond waar de Club van Rome ons een halve eeuw geleden al voor waarschuwde. Omdat we met te veel mensen te veel willen, zitten we nu met een energiecrisis, chiptekort, vluchtelingencrisis, oorlogsdreiging, stikstofcrisis, voedseltekort, woningcrisis, drinkwaterschaarste en inflatie. Gezinnen zien zich geconfronteerd met exponentieel stijgende energieprijzen en andere kosten in het levensonderhoud. Dat gaat om serieuze bedragen, maar nog steeds minder dan de som van de zaken die ik als kind moest ontberen. Maar in plaats van er zelf wat aan te doen, wijst iedereen naar het kabinet. Zelfredzaamheid is tegenwoordig ver te zoeken.

Armoedegrens omlaag

Het goede nieuws: dat alles maakt het armoedeprobleem in Nederland heel eenvoudig oplosbaar. Niet de koopkracht moet omhoog, maar de armoedegrens moet omlaag. Dan komen al die arme mensen weer met hun verwende hoofdjes boven water en voelen ze zich straks net zo rijk en gelukkig als ik ooit deed in mijn Zeeman-kleding op mijn tweedehands rammelkast.

Veevervoer? Complimenten aan Schiphol!

22 juli 2022 door Frank Jacobs 1 Reactie

“Het lijkt wel veevervoer!” Met stoom uit zijn oren blaft de boze boomer in de rij op Schiphol met zijn rugzakje en sportsokken in sandalen zijn verwende frustratie in de camera van het NOS Journaal. Voor en achter hem schier eindeloze massa’s mensen die ook in de rij staan om straks in de rij te staan voor het ondergenieste salmonellabuffet in hun overvolle all inclusive. In een ter plekke gekochte zwembroek, want ja, de koffer is natuurlijk achtergebleven op Schiphol.

Op je vakantieadres aankomen en ontdekken dat je koffer later komt: wát een horrorverhaal! Dan heb je de eerste dag geen badlaken om ‘s morgens vroeg een ligbedje te claimen. En dan heb je die ellendige vliegreis al moeten doorstaan. Eindeloze rijen bij de incheckbalie, eindeloze rijen voor de security check en dan twee uur in een propvol vliegtuig met amper beenruimte en torenhoge prijzen voor een bekertje oploskoffie.

“Het lijkt wel veevervoer!”, is een veelgehoorde kreet onder de geplaagde vliegreizigers en zelfbenoemde filosofen op Twitter en dat vond ik een interessante stelling. Daarom heb ik even op vliegtickets.nl gekeken wat je kwijt bent aan een retourtje naar Barcelona en heb ik vervolgens een veetransporteur gebeld en gevraagd wat je kwijt bent om een kalf per vrachtwagen dezelfde reis (enkel) te laten maken.

Schiphol doet het uitstekend!

Wat blijkt: een enkeltje veevervoer is ongeveer tweemaal zo duur als een retourje vliegen retour. Als vliegen ondanks die veel lagere prijs dan toch zo op veevervoer lijkt, kunnen we niet anders dan concluderen dat de luchtvaartbranche een dijk van een service en kwaliteit levert. Complimenten aan Dick Benschop en zijn geoliede Schiphol.

Dat lijkt me een geruststellende gedachte als je een dezer dagen met stoom uit je oren in de rij staat op Schiphol. Fijne vakantie!