De liberalisering van de mediawereld opent deuren voor talenten die zonder de juiste connecties wellicht nooit waren ontloken. Maar de vele zelfbenoemde journalisten, uitgevers en mediamensen kunnen ook aardig wat horizonvervuiling in het medialandschap veroorzaken.

Jantien (*) is een alleenstaande moeder met vier kinderen van vijf vaders. In de garagebox van haar woning drijft ze een praktijk waar ze haar patiënten onderdompelt in de wereld van ‘reconnective healing’. Niemand kan uitleggen wat dat is en zelfs Jantien komt waarschijnlijk niet veel verder dan haar uurtarief toelichten, maar wie googelt stuit op termen als ‘energiebanen’ en ‘heilzame frequenties’. Koeienpoep waar je amper klanten mee trekt, dus vermoed ik dat de enigen die haar studio nog wel eens betreden vrienden zijn die een vriendentarief betalen, en mannen die vooral onder de indruk zijn van de energiebanen van Jantiens zorgvuldig gekozen decolleté.

Jantien heeft een vriendin, een echte ‘best friends forever’. Ze heet Wendy (*) en is een levensgenieter. Haar man Freek (*) bekleedde lange tijd een toppositie bij een grote overheidsinstantie. Een echte man-man, met geld, macht en aanzien. Het type dat het liefst rondrijdt in een BMW X-zoveel. Mat-zwart, al is daar de glans ook allang vanaf. Hij regelde dure feestjes met dure drankjes, etentjes en artiesten voor zijn vrienden, uiteraard in restaurants van vrienden, die daar allesbehalve vriendelijke facturen voor mochten schrijven. Wendy ging mee op snoepreisjes die als zakelijk werden voorgewend. Haar man liet exquise wijnen voor Wendy bezorgen, tientallen flessen tegelijk. Een heerlijk jet set-leventje, en dat alles natuurlijk op rekening van de nietsvermoedende overheidsinstantie. Voor bff Jantien regelde Freek een baantje als copywriter bij de overheidsinstantie. Het enige dat Jantien foutloos kon schrijven, waren de facturen. Maar ach, Freek was de baas, dus niemand maalde erom.

Om te voorkomen dat Wendy zich tussen de cocktailparty’s en Caraïbische reisjes door zou gaan vervelen, kreeg ze van Freek de licentie van een ‘tijdschrift’. Zo’n titel die alleen als pdf verschijnt en begint met het kengetal van de stad, met artikelen over nagelverzorging, gelardeerd met advertenties van de plaatselijke (en bevriende) nagelsalons. En columns (of, zoals Wendy dat noemt, ‘kolommen’) van Jantien, waarin ze schreef hoe blij ze was met Wendy als vriendin.

Al gauw stapelden de beschuldigingen zich op: Dirk zou afspraken niet nakomen, schulden opbouwen en naar zijn omroep keek niemand

Geen hond die het allemaal las, maar zo lang Wendy Jantien complimentjes gaf en Jantien Wendy op de gevulde schouders klopte, was het allemaal net echt. En het werd nog echter, want een van hun vrienden was Dirk (*). Hij werkte in het verleden diverse sportverenigingen de afgrond in, maar had nu een zendmachtiging verworven voor een lokale omroep. Plus de bijbehorende anderhalve ton gemeentesubsidie. Dirk wist een heel leger aan chronisch werklozen met journalistieke dromen voor zijn karretje te spannen, waarmee hij bevriende initiatieven, zoals het pdf’je van Wendy, tot grote hoogte zou schieten. Wendy mocht zelfs een programma gaan presenteren bij de lokale omroep. Helaas, al gauw stapelden de beschuldigingen aan Dirks adres zich op. Hij zou afspraken niet nakomen, schulden opbouwen, en zijn omroep?.. daar keek natuurlijk geen hond naar. Toen zelfs zijn naasten zich tegen hem keerden, trok Dirk zich snel terug. Maar niet voordat hij een nominaal waardeloze website uit zijn eigen portfolio voor een absurd hoog bedrag aan zijn stervende omroep had verkocht. Met veertigduizend euro gemeentegeld als appeltje voor de dorst verdween Dirk van het toneel, tientallen teleurgestelde wannabe-Van Nieuwkerkjes achterlatend.



Dat was een truc waar laaielichter Freek nog wat van had kunnen leren, want die viel rond dezelfde tijd door de mand. Zijn jarenlange zelfverrijking op kosten van de belastingbetaler kwam aan het licht en strafvervolging dreigde. Oplettende facebookvrienden hadden dat kunnen zien aankomen, want daags voordat Freeks kleverige vingers landelijk nieuws werden, verruilde Wendy op social media haar aangetrouwde achternaam voor haar meisjesnaam. Het mocht niet baten: ook Wendy werd als verdachte aangemerkt.

Al is ze dan niet schuldig aan Freeks fraudezaken, Jantien is hard getroffen door diens val. Haar lucratieve baantje als copywriter voor de overheidsinstantie verdween samen met Freeks aanstelling daar en datzelfde gold voor Wendy’s magazine. Maar bij de pakken neerzitten is niets voor Jantien. Ze nam de pen ter hand en schreef een boek. Daarin vertelt ze hoe je in jezelf kunt geloven. Ik geloofde daarin, want iemand die zoals zij in een make believe-wereld leeft, moet wel een expert zijn in geloven. Gretig wierp ik mij dan ook op haar boek, dat ze via alle mogelijke sociale media aan de man probeert te brengen.

De taalfouten spetteren van de pagina’s, zelfs de eerste zin van de flaptekst bevat al een grammaticale blunder

Des te groter was mijn teleurstelling. Jantien gelooft duidelijk meer in zichzelf dan in eindredactie. De taalfouten spetteren van de pagina’s, zelfs de eerste zin van de flaptekst bevat al een grammaticale blunder. Jantiens boek kost meer dan een professioneel uitgegeven werk, maar dat zit in elk geval niet in de redactie. Maar wat maakt het ook uit. Wendy heeft inmiddels een nieuwe kengetal-titel opgezet en je raadt het al: Jantien schrijft de ‘kolom’. Haar boeken uit eigen doos kan ze onder de lezeressen verloten en inmiddels, zo schrijft ze op Facebook, borrelt het tweede boek al weer in haar hoofd.

Dirk de omroepbaas, Wendy de bladenmaker, Jantien de schrijver, om maar te zwijgen over influencers: we kunnen er lacherig over doen, maar speelden wij niet ooit allemaal cowboy en indiaantje? Sommige kinderen worden echter nooit volwassen, en misschien is dat maar goed ook. Het geeft de wereld, die van de lokale media in elk geval, kleur. Jammer alleen dat sommige cowboys in dat kinderspel er met een echte poet vandoor weten te gaan.

* Om de personen in deze column niet in diskrediet te brengen heb ik ze fictieve namen gegeven.